Hz. Osman İslam Tarihinin Üçüncü Halifesinin Hayatı ve Mirası

Hz. Osman Kimdir?

Hz. Osman bin Affan, 574 yılında Mekke’de doğdu. Kureyş kabilesinin Emevî soyundan gelen Osman, Peygamber Efendimiz’den (s.a.v.) altı yaş küçüktü. Babası Affân, Mekke’nin zengin tüccarlarından biriydi; annesi Ervâ bint Küreyz ise Peygamber’in halasının kızıydı. Gençliğinde ticaretle uğraşan Osman, dürüstlüğü ve ahlakıyla tanınıyordu. Hz. Ebû Bekir’in davetiyle İslam’ı kabul eden ilk on Müslüman’dan biri oldu, bu da Kureyş arasında büyük yankı uyandırdı.

İslam’daki Yeri ve Katkıları

Hz. Osman, İslam tarihindeki eşsiz konumuyla bilinir. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) iki kızı, Rukıyye ve Ümmü Gülsüm ile evlendiği için “Zinnureyn” (iki nur sahibi) lakabıyla anılır. Vahiy kâtibi olarak görev yaptı ve tefsir ilminde önemli bir yere sahipti. Tebük Seferi’nde ordunun donatılması için büyük maddi destek sağladı; bu katkısı, Peygamber Efendimiz’in, “Bugünden sonra Osman’a hiçbir şey zarar vermez” sözüyle övüldü. Ayrıca, Hz. Osman’ın halifeliği sırasında Kur’ân-ı Kerîm’in standart bir nüshası hazırlanarak çoğaltıldı, bu da İslam dünyasında birlik ve bütünlüğü güçlendirdi.

Hayatı ve Halifelik Dönemi

Hz. Osman, İslam’ı kabul ettikten sonra amcası Hakem bin Ebü’l-Âs tarafından baskıya maruz kalsa da dininden dönmedi. Habeşistan’a ve Medine’ye hicret etti. Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer dönemlerinde danışmanlık yaptı. 644 yılında, Hz. Ömer’in vefatından sonra şûra heyeti tarafından halife seçildi. 12 yıl süren halifeliği, İslam devletinin genişlemesi açısından kritik bir dönemdi. Kuzey Afrika, Horasan, Kıbrıs ve Anadolu’nun bazı bölgeleri fethedildi; Zâtü’s-Sevârî deniz savaşıyla Bizans’a karşı büyük bir zafer kazanıldı. 

Şehadeti ve Mirası

Hz. Osman, 656 yılında Medine’de isyancılar tarafından 22 gün kuşatma altında tutulduktan sonra şehit edildi. Evini korurken eşi Nâile bint Ferâfisa yaralandı; naaşı gece gizlice defnedildi. Onun şehadeti, İslam tarihinde fitne döneminin başlangıcı olarak kabul edilir. Buna rağmen, Hz. Osman’ın cömertliği, Kur’ân’a hizmeti ve adalet anlayışı, Müslümanlar için ilham kaynağı olmayı sürdürüyor. Rûme Kuyusu’nu satın alarak vakfetmesi ve Mescid-i Nebevî’yi genişletmesi, onun toplum için yaptığı kalıcı katkılardan sadece birkaçıdır.

Hz. Osman’ın Örnek Şahsiyeti

Hz. Osman, iffet, hayâ ve sabır gibi erdemleriyle tanınırdı. Peygamber Efendimiz’in, “Meleklerin bile hayâ ettiği kimseden ben hayâ etmeyeyim mi?” sözü, onun ahlaki üstünlüğünü vurgular. Fakirlere bol bol yardım eder, az yemek yerdi ve Kur’ân kıraatine büyük önem verirdi. Bir rekâtta Kur’ân’ı hatmettiği rivayet edilir. Onun bu özellikleri, günümüzde de Müslümanlara rehberlik etmektedir.